Muskusrat
Te vinden in: Azië, Centraal-Amerika, Eurazië, Europa, Noord-AmerikaOndatra zibethicus
De muskusrat, ook bekend onder de wetenschappelijke naam Ondatra zibethicus, is een zoogdier dat behoort tot de familie van Cricetidae. Oorspronkelijk komt de muskusrat uit Noord-Amerika, maar heeft zich over de loop van de jaren verspreid over heel Europa, Azië en zelfs tot aan Zuid-Amerika.
Deze knaagdieren hebben een krachtig lichaam dat ongeveer 25 tot 35 centimeter lang is. Hun staart, die ze gebruiken voor stabiliteit bij het zwemmen, is bijna even lang als hun lichaam, namelijk tussen de 20 en 27 centimeter.
Muskusratten zijn herbivoren en hun dieet bestaat voornamelijk uit planten en wortels. Ze zijn goed aangepast aan het leven in water en kunnen tot wel 15 minuten onder water blijven, wat het mogelijk maakt voor hen om hun voedsel te zoeken.
Muskusratten zijn vooral 's nachts actief en leven in holen die ze in oeverzones van zoetwatergebieden graven. Ze zijn bekend om de muskusachtige geur die ze afscheiden wanneer ze zich bedreigd voelen.
In Nederland zijn ze echter minder welkom omdat ze schade kunnen veroorzaken aan dijken en oevers, en daarom worden ze er actief bestreden. De dames zijn verzot op hun bont en de mannen op hun vlees. Toch weten ze zich goed te handhaven en blijven hun populaties behoorlijk stabiel.
Muskusrat taxonomische indeling
- Rijk
- Animalia (Dieren)
- Stam
- Chordata (Chordadieren)
- Klasse
- Mammalia (Zoogdieren)
- Orde
- Rodentia (Knaagdieren)
- Familie
- Cricetidae (Woelmuisachtigen)
- Geslacht
- Ondatra (Muskusratten)
- Wetenschappelijke naam
- Ondatra zibethicus
Muskusrat weetjes: 15 leuke feitjes
- De muskusrat is een half-aquatisch knaagdier dat voornamelijk 's nachts actief is.
- Hoewel hun naam anders doet vermoeden, zijn muskusratten geen ratten. Ze behoren tot de familie van de woelmuizen.
- Het lichaam van de muskusrat kan tot 33 cm lang worden, met een staart die even lang kan zijn als het lichaam.
- Muskusratten kunnen tot 17 minuten onder water blijven zonder te ademen.
- Ze hebben een levensduur van ongeveer drie jaar in het wild.
- Muskusratten zijn uitstekende zwemmers, dankzij hun gestroomlijnde lichaam en half-webbed achterpoten.
- Ze bouwen hun huizen, genaamd 'push-ups', in waterrijke gebieden. Deze kunnen tot 1 m hoog en 1,5 m breed zijn.
- Muskusratten zijn omnivoor, hun dieet omvat aquatische planten, landplanten, ongewervelde dieren en amfibieën.
- Hun zware botten helpen hen te duiken en op de bodem van de vijver of rivier te lopen in plaats van te zwemmen.
- Muskusratten spelen een cruciale rol in hun ecosysteem doordat ze waterplanten controleren, wat helpt bij de vorming van wetlands.
- Ondanks dat ze zwemflappen hebben, kunnen muskusratten ook behoorlijk goed klimmen.
- Ze gebruiken hun platte geschubde staart, die zijwaarts beweegt, om zich voort te stuwen in het water.
- Muskusratten hebben geurklieren waarmee ze een muskusachtige geurstof afscheiden, waaraan ze hun naam te danken hebben.
- In de winter graven muskusratten verticale tunnels door het ijs om toegang te krijgen tot hun voedselbronnen onder water.
- Mannetjes zijn groter dan vrouwtjes, maar beide geslachten hebben een vergelijkbaar uiterlijk.
Wetenschappelijke naam
De wetenschappelijke naam van de muskusrat is Ondatra zibethicus. Het woord "Ondatra" komt eigenlijk uit het Irokese woord "ondathra". De Iroquois zijn inheemse volkeren van Noord-Amerika, en hun woord "ondathra" wordt gebruikt om naar de muskusrat te verwijzen."Zibethicus" is dan weer Latijn en is afgeleid van het woord "zibetha" wat "muskusgeur" betekent. Zo kan je dus de wetenschappelijke naam van de muskusrat (Ondatra zibethicus) als "de muskusgeurige van Iroquois" vertalen. Dit geeft een sterke indicatie van de geurigheid van het dier. Dit benadrukt wellicht haar vermogen om een sterk muskusgeur te produceren - een kenmerk waar deze soort om bekend staat.
Uiterlijke kenmerken
De Muskusrat is een middelgroot knaagdier en onderscheidt zich met een compact, gedrongen lichaam dat ongeveer 25 tot 35 centimeter lang kan zijn, exclusief de staart, die een lengte van 20 tot 28 centimeter kan bereiken. Het heeft een gewicht variërend van 0,6 tot 2 kilogram.De pels is dicht en glanzend, bestaande uit twee lagen. De buitenste laag is gemaakt van grove, lange haren die over het algemeen donkerbruin tot zwart van kleur zijn. Daaronder ligt een laag zachter, fijner bont - dit is grijs van kleur en dient om het dier warm te houden.
Dit knaagdier heeft kleine, beady ogen die hoog op zijn hoofd zijn geplaatst. De ogen zijn over het algemeen zwart of donkerbruin van kleur, waardoor het 's nachts kan zien. Het heeft ook kleine, ronde oren die achter op het hoofd zijn geplaatst en zijn bedekt met kort, fijn haar.
De snuit van de muskusrat is kort en stomp met lange snorharen. Het heeft scherpe, oranje tanden die groeien door het hele leven van het dier, waardoor ze ideaal zijn voor het knagen van plantmateriaal.
De poten van de muskusrat zijn kort en stevig met vijf tenen op elke voet. De achterpoten zijn langer dan de voorpoten en zijn aangepast voor zwemmen met de aanwezigheid van gedeeltelijke zwemvliezen tussen de tenen.
De staart van de muskusrat is lang, plat en geschubd, niet behaard zoals bij veel andere knaagdieren. Deze staart is zeer belangrijk voor het zwemmen, omdat hij dient als roer om de koers te veranderen en de snelheid te regelen onder water.
Het algemene uiterlijk van de muskusrat is aangepast voor hun semi-aquatische levensstijl, waardoor ze efficiënt kunnen overleven in een waterrijke omgeving.
Gedrag & Relatie met mensen
De Muskusrat is doorgaans 's nachts actief en spendeert een groot deel van zijn tijd aan het zoeken naar voedsel, zoals plantenstelen, wortels en waterplanten. Ze zijn vooral goed in graven en maken complexe tunnelstelsels met meerdere ingangen onder water.Wanneer het gaat om de relatie tussen muskusratten en mensen, is het belangrijk om te begrijpen dat deze soort als een plaag wordt beschouwd in verschillende delen van de wereld, waaronder Nederland. Dit komt voornamelijk door de uitgebreide graafactiviteiten van muskusratten, die kunnen leiden tot het instorten van dijken en oevers. Ze kunnen ook schade toebrengen aan landbouwgrond en oogsten. Om deze redenen is in Nederland een actief programma voor het beheersen van muskusratten opgezet, om verdere schade aan infrastructuur en landbouw te voorkomen.
Ondanks het feit dat ze als een overlast worden beschouwd, worden muskusratten ook gebruikt voor hun vacht in sommige landen. De dichte ondervacht is bijzonder gewaardeerd in de bontindustrie. Echter, als gevolg van dierenwelzijnsproblemen, verliest deze praktijk snel aan populariteit.
Hoewel mensen doorgaans negatieve relaties hebben met muskusratten vanwege de problemen die ze veroorzaken, zijn er ook positieve aspecten. Muskusratten spelen bijvoorbeeld een sleutelrol in hun ecosysteem door bij te dragen aan de voedselketen en te helpen bij de verspreiding van zaden van waterplanten die ze eten. Ze zijn ook een belangrijke prooi voor roofdieren zoals vossen, uilen en grote roofvogels.
Voeding: wat eet een Muskusrat?
De muskusrat is voornamelijk herbivoor en voedt zich grotendeels met waterplanten, zoals riet, lisdodde, waterlelie, en zegge. Naast deze waterplanten neemt de muskusrat ook genoegen met andere vegetatie, zoals gras, klaver en granen. Deze rat heeft tevens een voorkeur voor knollen en wortelstelsels van planten, die hij uitgraaft en opeet.Hoewel de muskusrat grotendeels een plantaardige dieet volgt, is hij niet volledig vegetarisch. Hij maakt deel uit van de groep van 'alleseters' en is dus ook af en toe te vinden aan het wateroppervlak op jacht naar kleine waterdieren zoals slakken, kikkers, en kleine vissen.
Dieetvariatie hangt sterk af van hun leefgebied en de beschikbare voedselbronnen. Over het algemeen worden waterplanten als de belangrijkste voedselbron beschouwd. Een gemiddelde muskusrat consumeert dagelijks dan ook een hoeveelheid die equivalent is aan ongeveer een derde van zijn lichaamsgewicht om in zijn energiebehoefte te voorzien. Dit maakt dat zij een aanzienlijke invloed kunnen hebben op hun habitat door de vegetatie aan te tasten. Ze kunnen zelfs overwegen om hun dieet aan te passen bij voedseltekorten, overstappend naar een meer vleesrijk dieet.
Ter regeling van hun verteringsproces herkauwen muskusratten vaak, vergelijkbaar met een koe, om optimaal gebruik te maken van de voedingsstoffen in de taaie plantaardige materialen die zij consumeren. Deze factoren gezamenlijk maken het dieet van de muskusrat zowel flexibel als gevarieerd.
Roofieren & andere Bedreigingen
De muskusrat, ondanks zijn schattige uiterlijk, heeft verschillende roofdieren en bedreigingen waarmee hij regelmatig geconfronteerd wordt. Bij de belangrijkste natuurlijke roofdieren van de muskusrat behoren vossen, wasberen, marters, coyotes, hertjes, wolven en verscheidene soorten grote roofvogels zoals uilen en haviken. Deze roofdieren zijn voornamelijk geïnteresseerd in volwassen muskusratten, terwijl jonge muskusratten ook het doelwit kunnen zijn van slangen en grote vissen.Muskusratten behoren ook tot de favoriete prooien van alligators en krokodillen, in regio's waar deze reptielen in het wild voorkomen. De jongen zijn in het bijzonder kwetsbaar voor deze roofdieren, aangezien ze gemakkelijk gevangen kunnen worden door de krachtige kaken van deze reptielen.
Een andere bedreiging voor de muskusrat betreft menselijke activiteiten. Muskusratten worden vaak gezien als een plaag in veel landen, omdat ze schade kunnen veroorzaken aan dijken en andere infrastructuur door hun graven van holen. Daarom worden ze vaak opzettelijk bejaagd, gevangen en gedood om hun aantallen onder controle te houden.
Bovendien kan de vernietiging van hun natuurlijke habitats door stadsuitbreiding, industriële ontwikkeling en landbouw een serieuze bedreiging vormen voor de muskusratpopulaties. Ook klimaatverandering kan een invloed hebben op de omgeving van de muskusrat en daardoor de overlevingskansen van de muskusrat verlagen.
Watervervuiling vormt tot slot ook een grote bedreiging voor de muskusrat als een semi-aquatisch dier. Olielozingen, afvaldumping en andere vormen van watervervuiling kunnen hun watervoorraden aantasten en voedseltekorten en ziektes veroorzaken.
Voortplanting, Levensduur en Levenscyclus
De voortplanting van de muskusrat is ongewoonlijk productief. Ze kunnen het hele jaar door fokken, maar de meeste voortplantingsactiviteiten vinden plaats tussen maart en september. Een enkele vrouwtjesmuskusrat kan wel vier tot vijf nesten per jaar produceren, met gemiddeld vier tot acht jongen per nest. Binnen enkele uur na de geboorte zijn de jongen in staat om te zwemmen en na ongeveer een maand zijn ze volledig zelfstandig.Wat betreft de levensduur, variëren de schattingen. In het wild leven muskusratten meestal twee tot drie jaar, hoewel sommige tot tien jaar kunnen overleven. Vanwege hun hoge voortplantingssnelheid en korte levensduur, heeft de muskusrat een snel generatietempo.
De levenscyclus van de muskusrat begint bij de geboorte in het nest van hun moeder, meestal een ondergelopen hol dat in een rivieroever is gegraven. Na ongeveer een maand verlaten jonge muskusratten het nest en beginnen ze hun eigen territorium te vestigen. Ze zijn na ongeveer zes maanden volledig volwassen. De muskusrat is voornamelijk nachtdier en spendeert het grootste deel van de dag in zijn nest. Het dieet bestaat voornamelijk uit waterplanten en -gewassen, en in mindere mate uit kleine waterdieren. De levenscyclus is doorgaans een continue herhaling van eten, rusten en voortplanten.
Leefgebied
Bron: Wikimedia Commons
De muskusrat is oorspronkelijk afkomstig uit Noord-Amerika, maar is nu verspreid over grote delen van de wereld als gevolg van de bonthandel. In Nederland, waar de muskusrat als een invasieve soort wordt beschouwd, is de verspreiding breed, hoewel er op grote schaal actieve inspanningen worden geleverd om de populatie te beperken vanwege de schade die ze kan veroorzaken aan dijken en waterwegen.
Qua habitat geeft de muskusrat de voorkeur aan waterrijke gebieden met veel vegetatie, en is met name te vinden in moerassen, wetlands, vijvers, rivieren en kanalen. Ze hebben een zeer sterke voorkeur voor zoetwatergebieden, maar kunnen ook overleven in brakwatergebieden. Muskusratten zijn uitstekende zwemmers en duikers, en bouwen holen in de oevers van waterlichamen.
De verblijfplaats van de muskusrat varieert afhankelijk van het seizoen en de beschikbaarheid van voedsel. In de warmere maanden bevinden ze zich vaak dicht bij de waterkant, waar ze zich voeden met plantaardig materiaal zoals riet en waterplanten. In de koudere maanden trekken ze zich vaak terug in hun holen, waar ze een voorraad voedsel aanleggen voor de winter.
Muskusratten zijn grotendeels nachtdieren en brengen het grootste deel van de dag door in hun holen, die ze zorgvuldig graven om te beschermen tegen predatoren en weersomstandigheden. Deze holen zijn vaak complex, met meerdere ingangen die onder water liggen en verschillende kamers binnenin, inclusief een droge 'nestkamer' waar ze slapen en hun jongen verzorgen.
Qua habitat geeft de muskusrat de voorkeur aan waterrijke gebieden met veel vegetatie, en is met name te vinden in moerassen, wetlands, vijvers, rivieren en kanalen. Ze hebben een zeer sterke voorkeur voor zoetwatergebieden, maar kunnen ook overleven in brakwatergebieden. Muskusratten zijn uitstekende zwemmers en duikers, en bouwen holen in de oevers van waterlichamen.
De verblijfplaats van de muskusrat varieert afhankelijk van het seizoen en de beschikbaarheid van voedsel. In de warmere maanden bevinden ze zich vaak dicht bij de waterkant, waar ze zich voeden met plantaardig materiaal zoals riet en waterplanten. In de koudere maanden trekken ze zich vaak terug in hun holen, waar ze een voorraad voedsel aanleggen voor de winter.
Muskusratten zijn grotendeels nachtdieren en brengen het grootste deel van de dag door in hun holen, die ze zorgvuldig graven om te beschermen tegen predatoren en weersomstandigheden. Deze holen zijn vaak complex, met meerdere ingangen die onder water liggen en verschillende kamers binnenin, inclusief een droge 'nestkamer' waar ze slapen en hun jongen verzorgen.
Populatiecijfer & Beschermingsstatus
De Muskusrat heeft een zeer omvangrijke populatie en is wijdverbreid. De exacte aantallen zijn niet bekend, maar de soort wordt gevonden in Noord- en Centraal-Amerika, verschillende delen van Europa, en enkele delen van Azië. Op de IUCN Rode Lijst heeft de Muskusrat de status 'Niet bedreigd (veilig)'. Dit betekent dat er geen huidige indicaties zijn dat de soort op een punt staat van uitsterven. Hoewel de Muskusrat lokaal kan worden beschouwd als een plaagsoort en in sommige regio's actief wordt uitgeroeid, is het geen internationaal probleem en wordt de soort op wereldschaal niet als bedreigd beschouwd. Het management van de populatie van de Muskusrat varieert per land en regio, afhankelijk van lokale behoeften en omstandigheden.Communiceren: geluid van een Muskusrat
Muskusratten zijn over het algemeen stille dieren die niet vaak geluiden maken. Ze hebben echter wel een verscheidenheid aan communicatiemethoden waaronder lichamelijke signalen en geuren. Muskusratten gebruiken bijvoorbeeld hun lichaam om te communiceren door hun houding en bewegingen, zoals het opheffen van hun staart als een teken van dominantie of als waarschuwing tegen dreigende gevaar.Wat betreft auditieve communicatie, wanneer ze zich bedreigd voelen of in gevaar zijn, kunnen muskusratten een reeks geluiden maken variërend van knorren tot piepen. Deze geluiden dienen als waarschuwingssignalen aan andere muskusratten in de buurt. Ze kunnen ook geluiden maken door met hun tanden te knagen of door water te spatten als waarschuwing tegen indringers.
In termen van geurcommunicatie, zoals de naam 'muskusrat' al doet vermoeden, hebben deze dieren de mogelijkheid om sterke geuren af te geven. Ze gebruiken deze muskusgeur om hun territorium te markeren en om potentiële partners aan te trekken tijdens het broedseizoen. Het afgeven van geur is een essentieel onderdeel van hun sociale interacties en communicatie.
Kortom, de communicatie van muskusratten is veelzijdig en varieert van lichaamstaal tot geuren en auditieve signalen, waardoor ze effectief kunnen communiceren met soortgenoten en zich kunnen aanpassen aan hun omgeving.
Muskusrat in gevangenschap
Muskusratten worden niet vaak gehouden als huisdieren en er is weinig informatie beschikable over hoe ze precies in gevangenschap leven. Maar we weten wel dat hun natuurlijke gedrag sterk behouden blijft, zelfs in gevangenschap.In het wild graven Muskusratten hun leefomgeving uit in rivierbanken, dus in gevangenschap hebben ze veel ruimte nodig om dit gravende gedrag te kunnen uitoefenen. Een ideaal omgeving zou een grote buitenkooi zijn met zowel land- als watervoorziening, zoals een zwembad of vijver. De oppervlakte van zo'n verblijf zou minstens 100 vierkante meter moeten zijn.
Muskusratten zijn nachtdieren die actief zijn bij schemering, dus ze hebben in gevangenschap een donkere, rustige plek nodig om gedurende de dag te rusten. Hun voedsel in gevangenschap moet bestaan uit plantaardige stoffen zoals wortels, knollen en waterplanten.
Wat betreft hun sociale leven, muskusratten zijn semi-solitair in het wild en zijn known om territoriaal te worden. In gevangenschap kan het raadzaam zijn ze alleen of in gevestigde paartjes te huisvesten.
De gezondheid van een muskusrat in gevangenschap kan worden bedreigd door verschillende problemen, waaronder obesitas als ze niet genoeg bewegingsmogelijkheden hebben, en tandproblemen als hun dieet niet voldoende ruwe vezels bevat.
Voor de verzorging van een muskusrat heeft een verzorger veel tijd en commitment nodig. Het kan een uitdaging zijn om te zorgen voor een dier dat alles graaft, zwemt en nachtelijk is. Daarnaast moeten muskusratten in gevangenschap worden voorzien van medische zorg door een dierenarts die ervaring heeft met dit soort dieren.
Muskusrat Veelgestelde Vragen
Wat is een muskusrat?
Een muskusrat is een middelgroot knaagdier dat vooral bekend is om zijn vermogen om tunnels te graven in rivieroevers. Ze zijn ongeveer 32 tot 52 cm lang, inclusief de staart, en wegen tussen de 0.6 en 2 kg.
Waar leven muskusratten?
Muskusratten leven meestal in drassige gebieden, in de buurt van vijvers, meren, moerassen of rivieroevers. Ze zijn inheems in Noord-Amerika, maar zijn uitgezet of per ongeluk geïntroduceerd in vele andere delen van de wereld, waaronder Europa.
Wat eten muskusratten?
Muskusratten zijn voornamelijk vegetarisch en hun dieet bevat veel verschillende plantensoorten. Ze eten meestal waterplanten, maar zullen ook graag riet, kroos en soms zelfs kleine waterdieren zoals slakken of visjes nuttigen.
Hoe lang leven muskusratten?
In het wild kunnen muskusratten gemiddeld drie tot vier jaar leven, hoewel sommigen veel langer kunnen leven, tot tien jaar.
Zijn muskusratten nachtdieren?
Ja, muskusratten zijn voornamelijk nachtdieren. Ze zijn vooral actief in de schemering en gedurende de nacht.
Met welke problemen worden muskusratten geconfronteerd?
Muskusratten kunnen aanzienlijke schade aanrichten aan de omgeving waarin ze leven door het graven van uitgebreide tunnelsystemen,wat kan leiden tot erosie en overstromingen. Bovendien worden ze in sommige regio's als een plaag beschouwd omdat ze de vegetatie aanzienlijk kunnen verminderen.
Hoe paren muskusratten?
Muskusratten kennen geen specifiek paarseizoen, al is het hoogtepunt vaak in het vroege voorjaar. Na een draagtijd van ongeveer een maand brengt het vrouwtje tot 10 jongen ter wereld.
Zijn muskusratten gevaarlijk?
Muskusratten zijn over het algemeen niet gevaarlijk voor de mens, tenzij ze in het nauw worden gedreven of worden bedreigd. Houd er ook rekening mee dat ze drager kunnen zijn van parasieten en ziektes, zoals de ziekte van Weil, die schadelijk kunnen zijn voor de mens.