Inhoudsopgave

Classificatie Weetjes Wetenschappelijke naam Uiterlijk Gedrag & Relatie met mensen Dieet Roofieren & andere Bedreigingen Leefgebied Populatie Communiceren Gevangenschap Veelgestelde vragen

Das

Te vinden in: Europa

Taxidea Taxus

De das is een fascinerend beest dat voornamelijk te vinden is in bossen en weiden van Europa en Azië. Deze dieren kunnen tot 90 cm lang worden, terwijl hun gewicht varieert tussen 7 en 13 kg, afhankelijk van hun leeftijd en het seizoen. Ze tonen een karakteristieke zwart-witte tekening op hun gezicht met een grijs lichaam.

Dassen leven in ondergrondse holen die ze zelf graven. Deze holen, ook wel 'burchten' genoemd, kunnen soms generaties lang dienen als onderkomen voor dezelfde dasfamilie. Het is niet ongebruikelijk dat een burcht wel 100 meter lange gangen en tot wel 20 uitgangen heeft.

Hoewel dassen omnivoren zijn, bestaat hun dieet voornamelijk uit aarde- en regenwormen, maar ze eten ook bessen, insecten, kleine dieren, en af en toe zelfs konijnen. Dassen zijn nachtdieren en brengen de dag meestal slapend door in hun burcht.

De das is een sociaal dier die samenleeft in een groep die kolonie of ‘clan’ genoemd wordt. Deze bestaat meestal uit een dominant mannetje, een of meerdere vrouwtjes en hun jongen.
Ondanks hun over het algemeen rustige aard, kunnen dassen fel ter verdediging worden als ze zich bedreigd voelen of om hun territorium te verdedigen.

Das taxonomische indeling

Rijk: Animalia (Dieren)
Stam: Chordata (Chordadieren)
Klasse: Mammalia (Zoogdieren)
Orde: Carnivora (Roofdieren)
Familie: Mustelidae (Marterachtigen)
Geslacht: Taxidiinae
Wetenschappelijke naam: Taxidea Taxus

Das weetjes: 14 leuke feitjes

Dasjes zijn nachtdieren.
Ze zijn bekend om hun scherpe klauwen die ze gebruiken om te graven.
Een volwassen das kan ongeveer 90 cm lang worden.
Ze hebben een brede, platte body met een klein hoofd.
Dasjes wonen in complexe tunnelsystemen die 'burchten' worden genoemd.
De burchten die ze graven kunnen eeuwenlang bestaan.
Ze zijn omnivoren en hun dieet bestaat uit een mix van vlees en planten.
Dasjes zijn sterk en hebben weinig natuurlijke vijanden.
Ze hebben een sterk ontwikkelde reukzin, die ze gebruiken om hun voedsel te vinden.
Het is de grootste landroofdier van Nederland en België.
Ze kunnen 14 jaar oud worden in het wild.
De vacht van een das is grotendeels grijs, met onderscheidende zwartwitte markeringen op hun gezicht.
Ze zijn solitaire dieren, maar kunnen ook in familiegroepen leven.
In sommige culturen worden dassen geassocieerd met vastberadenheid en vasthoudendheid vanwege hun vastberaden graafgedrag.

Wetenschappelijke naam

De wetenschappelijke naam van de das is Meles meles. Deze benaming is afkomstig uit het Latijn en werd voor het eerst geïntroduceerd in de 10e editie van 'Systema Naturae', een klassiek werk in de taxonomie gepubliceerd door Carl Linnaeus in 1758. Linnaeus was een Zweedse botanicus, arts en zoöloog die wordt gezien als de vader van de moderne taxonomie.

Het woord 'Meles' is Latijn voor 'das'. Door deze naamgeving, Meles meles, wordt deze specifieke soort das duidelijk geïdentificeerd in de familie Mustelidae, die ook otters en wezels omvat. Door de dubbele vermelding van 'meles' benadrukt Linnaeus de das als typisch voorbeeld van zijn soort.

Bovendien kent de das tal van andere namen in de volksmond, die allemaal op een bepaalde manier verwijzen naar zijn kenmerken. De das wordt bijvoorbeeld ook wel 'brock' genoemd, wat is afgeleid van het Oud-Engelse woord 'broc', dat 'zwarte en witte strepen' betekent. In andere talen draagt de das namen die betrekking hebben op zijn graafgedrag, zoals het Franse 'blaireau', afgeleid van een woord dat 'graver' betekent.

Uiterlijke kenmerken

De das is een sterke, stevig gebouwde dieren met een langgerekt lichaam en een kleine, platte kop. Ze hebben korte benen en brede voeten met vijf tenen en lange, scherpe klauwen, ideaal voor graven. Dassen zijn tussen 60 en 90 cm lang van kop tot staart, en wegen meestal tussen de 10 en 12 kg, hoewel dit kan variëren afhankelijk van hun dieet en de tijd van het jaar.

Een opvallend kenmerk van de das is het zwart-witte kleurenpatroon van zijn vacht. Het lichaam en de staart zijn meestal grijs, terwijl het hoofd merendeels wit is met een onderscheidende zwarte streep die over elk oog loopt, van de neus tot de oren. De onderzijde van de das is donkerder, variërend van zwart tot donkerbruin.

Het gezicht van de das is opmerkelijk: de snuit is lang, het einde ervan is bedekt met gevoelige snorharen. De ogen zijn klein en donker en de oren zijn klein en afgerond. Het gebit van de das is krachtig en bestaat uit 38 tanden, waaronder scherpe hoektanden.

De vacht van de das is dicht en stekelig, geschikt om hen te beschermen tegen het koude weer en eventuele aanvallers. Bovendien helpt de ruige vacht om de das te isoleren van de vochtige bodem wanneer ze in hun holen rusten. Ondanks de grove uiterlijk is de vacht verrassend zacht aan te raken.

Hun staarten zijn vrij lang, tussen de 12 en 24 cm, en hebben een wat borstelige uitstraling. Het uiteinde van de staart is meestal lichter van kleur dan de basis. Bij sommige dassen kan de staart bijna wit zijn.

Gedrag & Relatie met mensen

De das is een nachtdier en spendeert het grootste deel van de dag in zijn burcht, een complex tunnelsysteem dat generaties lang in gebruik kan zijn. Zijn nachtelijke activiteiten bestaan zowel uit het zoeken naar voedsel als uit sociale interacties met andere dassen. Ze voeden zich met een grote verscheidenheid aan voedsel, waaronder wormen, bessen, insecten en soms kleine knaagdieren.

Dassen zijn bekend om hun felle verdedigingsmechanismen wanneer ze zich bedreigd voelen. Ze gebruiken hun scherpe klauwen en sterke kaken om zich te verdedigen tegen roofdieren of tegen mensen die hun burchten verstoren.

Wat betreft de relatie van de das met de mens, deze is nogal gecompliceerd. In gebieden waar ze inheems zijn, kunnen ze worden geassocieerd met zowel positieve als negatieve percepties. Terwijl sommige mensen het belang inzien van dassen voor het behoud van het ecosysteem en genieten van hun aanwezigheid, zien anderen ze als plagen. Dit kan zijn omdat dassen gewassen en landschappen kunnen beschadigen, of omdat ze ziektes kunnen overdragen op vee.

In het verleden werden dassen in Nederland vaak bejaagd voor hun vlees en vacht. Tegenwoordig zijn ze beschermd door wetgeving om hun afnemende populatie te behouden. Er zijn ook tal van vrijwilligersorganisaties die zich inzetten voor de bescherming van dassen en hun leefgebieden, en die proberen het publiek te informeren over het belang van deze diersoort.

Over het algemeen wordt aangeraden om de dassen in het wild te observeren op respectvolle afstand, om mogelijke conflicten tussen mens en dier zoveel mogelijk te vermijden. Het voeren of het bewust verstoren van de das en zijn burcht wordt sterk afgeraden.

Voeding: wat eet een Das?

De das is een opportunistische eter en zijn dieet is zeer gevarieerd, maar de belangrijkste voedselbron zijn regenwormen. Hij kan wel 200 wormen per nacht eten! Maar dassen zijn ook bekend om het eten van kleine zoogdieren zoals muizen, konijnen en zelfs jonge vossen. Ze kunnen ook vogeleieren en kuikens eten.

Het is bekend dat dassen zaden, noten en bessen eten. Ze eten ook seizoensfruit zoals appels en peren. Daarnaast zullen ze niet aarzelen om honingraten van bijennesten te stelen.

Insecten vormen een andere belangrijke voedselbron voor de das. Deze kunnen kevers, rupsen en maden zijn. Dassen maken ook deel uit van de weinige dieren die slakken met hun harde schelpen eten, ze gebruiken hun krachtige klauwen om de slakken open te breken.

Hoewel dassen van nature carnivoren zijn, vormen planten een belangrijk deel van hun dieet. Dit kan verschillende soorten gras omvatten, maar ook wortels en knollen zoals aardappelen, wortelen en erwten.

Dassen zijn ook bekend om het eten van eikels, vooral in de herfst wanneer deze in overvloed beschikbaar zijn. Ze kunnen hun voedsel begraven (ook bekend als 'caching') om het op een later tijdstip te eten, vooral in de wintermaanden wanneer voedsel schaars is.

Het voedsel van de das varieert afhankelijk van het seizoen en de beschikbaarheid van voedselbronnen. Het is juist deze diversiteit in hun dieet die dassen in staat stelt om te overleven in verschillende soorten habitats.

Roofieren & andere Bedreigingen

De das heeft in de natuurlijke wereld slechts een beperkt aantal roofdieren om zich zorgen over te maken. Tot deze roofdieren behoren de wolf, de lynx en, in sommige gevallen, de vos en de arend. Zelfs dan zou een volwassen das alleen echt gevaar lopen als hij ziek of gewond is.

Een van de grootste bedreigingen voor de das is echter de mens. De das kan het slachtoffer zijn van stroperij en wordt regelmatig aangereden door auto's, wat soms leidt tot sterfte of ernstige verwondingen. Daarnaast kunnen dassen het slachtoffer worden van illegale dassendoding, vaak binnen het kader van bloedsportevenementen.

Verlies van habitat is nog een andere aanzienlijke bedreiging. Bij het maken van ruimte voor landbouw en infrastructuur worden vaak bosrijke gebieden en weiden vernietigd, waardoor de dassen minder voedsel en schuilplaatsen hebben. Dit dwingt hen om dichter bij menselijke nederzettingen te leven, wat hun risico op conflicten met mensen en het risico om aangereden te worden, verhoogt.

Landbouwmachines kunnen ook per ongeluk dassenburchten verwoesten en dassen doden of verwonden die zich op dat moment in de burcht bevinden. Bovendien kunnen landbouwchemicaliën en pesticiden een negatieve invloed hebben op de voedselbronnen van de das, wat hun gezondheid en overlevingskansen kan beïnvloeden.

Voortplanting, Levensduur en Levenscyclus

De das is een fascinerend dier als het gaat om voortplanting, levensduur en levenscyclus. De voortplanting bij dassen begint meestal in het tweede of derde levensjaar. De paartijd is meestal in het voorjaar en zomer, maar door een bijzonder fenomeen genaamd 'vertraagde implantatie' wordt de ontwikkeling van de bevruchte eicel uitgesteld tot de late herfst of vroege winter. Daardoor worden de jongen uiteindelijk pas geboren in februari of maart, na een draagtijd die varieert tussen de 7 en 9 maanden. Een vrouwtje krijgt meestal 1 tot 5 jongen per worp.

Bij hun geboorte zijn jonge dassen blind en vrij hulpeloos. Ze wegen slechts ongeveer 75 gram en hebben een lichte vachtkleur. Na ongeveer 5 weken gaan hun ogen open en na 8 tot 10 weken komen ze voor het eerst buiten de burcht om de wereld te verkennen. Ze worden na ongeveer 12 tot 15 weken gespeend, maar blijven gewoonlijk enkele jaren bij hun familie voordat ze op zoek gaan naar hun eigen territorium.

Qua levensduur varieert de das enorm, maar ze kunnen in het wild tot 14 jaar oud worden. Hoewel de meeste dassen in het wild niet ouder dan 8 jaar worden door natuurlijke vijanden en andere risico's, zijn er in gevangenschap levende dassen geregistreerd die een leeftijd van meer dan 20 jaar bereikt hebben.

In de natuur gaan de meeste dassen in de winter in een staat van verdiepte slaap, vergelijkbaar met winterslaap, om energie te besparen. Ze worden echter niet volledig inactief en kunnen tijdens zachtere perioden naar buiten komen om te foerageren. Na de winter, als de jongen zijn geboren, begint de cyclus van de das opnieuw.

Leefgebied

De das (Meles meles) heeft een wijdverspreide distributie over vrijwel heel Europa, met inbegrip van het Verenigd Koninkrijk, Scandinavië, en een groot deel van West- en Centraal-Azië. In Nederland is dit roofdier voornamelijk te vinden in de provincies Gelderland en Limburg, maar verspreid zich steeds meer over het hele land.

Het voorkeurshabitat van de das omvat gemengde bossen en weilanden, evenals heidegebieden waar het toegang heeft tot een overvloed aan voedsel, water en geschikte plekken om zijn uitgebreide ondergrondse gangenstelsel, ook wel bekend als 'burcht', te graven. De das zal zijn burcht voornamelijk in gebieden met zware, kleiachtige grond bouwen, waarin het gemakkelijk tunnels kan graven zonder dat deze instorten.

Hoewel dassen zich in de buurt van menselijke nederzettingen kunnen bevinden, vermijden ze meestal interactie met mensen, tenzij hun habitat wordt bedreigd of hun voedselbronnen worden aangetast. Elk territorium van een das kan tussen de 50 en 150 hectare beslaan, afhankelijk van de beschikbaarheid van bronnen en de dichtheid van de bevolking in het gebied.

In hun natuurlijke habitat hebben dassen weinig natuurlijke vijanden, maar ze kunnen worden bedreigd door vernietiging van het leefgebied door landbouw- en bosbouwactiviteiten, en door aanrijdingen met voertuigen op wegen.

Populatiecijfer & Beschermingsstatus

De populatietelling van de das vertoont een toenemende trend in veel delen van zijn verspreidingsgebied, waaronder het Verenigd Koninkrijk en Nederland, waar uitgebreide beschermingsmaatregelen zijn ingevoerd. De huidige wereldwijde populatiegrootte van de das is echter niet precies bekend.

Volgens de Rode Lijst van de International Union for Conservation of Nature (IUCN) wordt de das ingedeeld in de categorie 'Niet bedreigd (veilig)', dit betekent dat de das overal waar het voorkomt wordt beschouwd als niet in gevaar van uitsterving.

Desondanks is het belangrijk om te vermelden dat de das in sommige landen en regio's mogelijk enige bedreigingen kent, zoals vernietiging van leefgebieden, aanrijdingen met voertuigen en illegale vervolging. Hoewel deze factoren een zekere invloed hebben op lokale populaties, hebben ze nog geen kritieke impact op de totale bevolking wereldwijd. Toch blijven voortdurende beschermingsmaatregelen en monitoren belangrijk om de populatietrend stabiel te houden.

Communiceren: geluid van een Das

Dassen communiceren met elkaar op verschillende manieren, maar voornamelijk door het produceren van verschillende geluiden en geuroverdracht. Hoewel ze niet bijzonder vocaal zijn, zoals sommige andere dieren, hebben ze een reeks geluiden die ze gebruiken om te communiceren.

Een van de meest herkenbare geluiden die ze maken, wordt een 'klak' genoemd, wat een waarschuwingssignaal is om andere dassen te alarmeren voor mogelijk gevaar. Dit geluid wordt geproduceerd door hun tanden tegen elkaar te klakken. Ze maken ook snuivende geluiden wanneer ze nerveus of opgewonden zijn.

Als het gaat om het communiceren met jongen, maken dassen hoge piepende geluiden, vergelijkbaar met die van een puppy. Dit is meestal om de aandacht van de jongen te trekken of om hen gerust te stellen.

Het 'jodelen' is een ander specifiek geluid dat dassen maken. Dit geluid, dat een zingend, jankend geluid is, wordt meestal gebruikt in het paarseizoen.

Naast het gebruik van geluiden, speelt geurcommunicatie een grote rol in het leven van de das. Ze markeren hun territorium en communiceren hun aanwezigheid en beschikbaarheid aan andere dassen via geurmarkeringen, oftewel geursporen.

Er is ook een bepaalde vorm van fysieke communicatie, zoals speels worstelen, wat voornamelijk bij jonge dassen wordt waargenomen. Dit kan worden gezien als een manier om sociale banden te versterken en soms om hiërarchische relaties binnen de groep te bepalen.

Samengevat, hoewel dassen niet als bijzonder vocaal kunnen worden beschouwd in vergelijking met andere dieren, hebben ze een verscheidenheid aan communicatiemiddelen en -technieken die hen in staat stellen effectief met elkaar om te gaan.

Das in gevangenschap

In gevangenschap hebben dassen een goed ontwikkelde ruimte nodig met veel grond om in te graven. Hun omgeving moet veilige en comfortabele plekken bevatten om te rusten en te schuilen, bij voorkeur zelfgegraven holen. Ze zijn zeer territoriaal en ze hebben een gebied van minstens 10 hectare nodig om zich thuis te voelen.

Dassen zijn omnivoor, wat betekent dat ze zowel plantaardig als dierlijk voedsel eten. In gevangenschap kan hun dieet bestaan uit fruit, groenten, aardwormen, insecten, granen en soms klein vlees. Ze moeten regelmatig gevoed worden, aangezien ze niet de mogelijkheid hebben om zelf op zoek te gaan naar voedsel.

Bij de verzorging van dassen is het belangrijk om rekening te houden met hun gezondheid. Ze zijn vatbaar voor bepaalde ziekten zoals tuberculose, maar ze kunnen ook last hebben van parasieten en huidproblemen. Dus regelmatige veterinaire controle is essentieel.

Het is ook belangrijk te vermelden dat dassen nachtdieren zijn. Ze slapen overdag en zijn actief gedurende de nacht. Dit betekent dat ze volop de gelegenheid moeten hebben om 's nachts te verkennen en te spelen.

Dassen zijn over het algemeen schuwe dieren en kunnen stress ervaren bij te veel menselijk contact. Daarom is het raadzaam om hun interactie met mensen te beperken.

In gevangenschap hebben dassen complexe en specifieke behoeften. Al met al is het essentieel dat ze in een omgeving worden gehouden die zo dicht mogelijk bij hun natuurlijke omgeving komt, zowel qua ruimte als qua dieet. Ze hebben veel grond nodig om te graven, genoeg om te eten, en een rustige, stressvrije omgeving om te rusten en te spelen.

Das Veelgestelde Vragen

Wat is de gemiddelde levensduur van een das?

Een das kan gemiddeld ongeveer 14 jaar oud worden in het wild. In gevangenschap kunnen ze tot ongeveer 15 tot 16 jaar oud worden.

Wat is het habitat van een das?

Dassen zijn te vinden in allerlei habitats, van laaglandweiden tot bergachtige gebieden. Ze geven de voorkeur aan gebieden met veel bomen en struiken, waar ze hun ondergrondse nesten, genaamd burchten, kunnen graven.

Hoe zwaar kan een das worden?

Een volwassen das kan gemiddeld tussen de 10 en 12 kilogram wegen, hoewel dit gewicht kan variëren afhankelijk van hun dieet en het seizoen.

Wat eet een das?

Dassen zijn omnivoren, ze eten een breed scala aan voedsel, waaronder wormen, bessen, insecten en kleine zoogdieren.

Is de das een solitair dier?

Dassen leven meestal in groepen, genaamd clans, bestaande uit tot wel 12 individuen. Ze wonen samen in een ondergronds netwerk van tunnels en kamers, bekend als een burcht.

Zijn dassen nachtdieren?

Ja, dassen zijn voornamelijk nachtdieren. Ze brengen hun dagen door met slapen in hun burchten en komen 's nachts naar buiten om te foerageren.

Zijn dassen gevaarlijk voor de mens?

Over het algemeen zijn dassen niet gevaarlijk voor mensen, tenzij ze zich bedreigd voelen. Het zijn verlegen en voorzichtige dieren die mensen meestal proberen te vermijden.

Wat is het voortplantingsproces van een das?

Dassen paren meestal in de zomer, maar de implantatie van het embryo wordt uitgesteld tot de volgende lente. Na een zwangerschap van ongeveer zeven weken worden doorgaans twee tot drie jongen geboren.

Wat zijn de natuurlijke vijanden van de das?

Predatoren van de das kunnen onder meer wolven, beren en lynxen zijn. De jongen kunnen ook het slachtoffer zijn van roofvogels.

Hoe communiceren dassen met elkaar?

Dassen communiceren op verschillende manieren. Ze maken een reeks geluiden, van grommen tot piepen om met elkaar te praten. Ze gebruiken ook geursignalen om hun territorium te markeren.