Quagga

Te vinden in: Afrika

†Equus quagga quagga

De quagga is een reeds uitgestorven ondersoort van de gewone zebra. Hij werd voor het eerst wetenschappelijk beschreven in 1788. Quaggas leefden in Zuid-Afrika, en ze waren semi-gedomesticeerd en werden, voordat ze uitstierven, gebruikt voor het trekken van wagens.

De quagga was uniek in de zebrafamilie omdat het alleen de typische zebra-strepen had op het voorste deel van zijn lichaam. Het achterste deel was bruin en ongestreept. Deze unieke kleuring is wat leidde tot een nieuwe benaming "quagga", die is afgeleid van het Khoisan-woord dat zijn geluid nabootst.

Interessant is dat er een poging is om de quagga terug te brengen via selectieve fokprogramma's. Het zogenaamde Quagga Project, gevestigd in Zuid-Afrika, heeft als doel de quagga genetisch te recreëren door terug te fokken met Burchell's zebra's, die de meest nauwe levende verwanten van de quagga zijn. Hoewel dit project enige controverse heeft veroorzaakt, heeft het enig succes geboekt.

Helaas werd de laatste quagga in gevangenschap in 1883 in de dierentuin van Amsterdam gezien, dat is dus meer dan 100 jaar geleden. Ondanks deze trieste werkelijkheid, zal de quagga altijd een belangrijk onderdeel blijven van de geschiedenis van biologie en natuurbehoud.

Quagga taxonomische indeling

Rijk: Animalia (Dieren)
Stam: Chordata (Chordadieren)
Klasse: Mammalia (Zoogdieren)
Orde: Perissodactyla (Onevenhoevigen)
Familie: Equidae (Paardachtigen)
Geslacht: Equus
Wetenschappelijke naam: †Equus quagga quagga

Quagga weetjes: 10 leuke feitjes

De Quagga is een uitgestorven ondersoort van de gewone zebra, die vooral bekend is door zijn unieke kleurenpatroon.
In tegenstelling tot de typische zebra-strepen die we vandaag de dag zien, hadden Quaggas alleen strepen op het voorste deel van hun lichaam, terwijl de rest van hun lichaam bruin was.
De laatste gekende Quagga stierf op 12 augustus 1883 in Artis, de dierentuin van Amsterdam.
Opmerkelijk genoeg is de Quagga de enige uitgestorven diersoort die we met een zekere mate van nauwkeurigheid kunnen herleiden om haar genetische samenstelling te begrijpen, dankzij enkele bewaarde samples.
Er is een speciaal project met de naam "Het Quagga Project" dat bijdraagt aan pogingen om de Quagga terug te brengen via selectieve fokprogramma's.
De naam Quagga komt van Khoikhoi, een Zuid-Afrikaanse taal, en is waarschijnlijk onomatopee (klanknabootsing) voor de roep van het dier.
In zijn tijd werd de Quagga bejaagd om verschillende redenen, waaronder zijn vlees en huid. Deze jachtpraktijken hebben in grote mate bijgedragen aan zijn uitsterving.
Net als andere zebra's hadden Quaggas een lichaamslengte van 2 tot 2,5 meter-en een gewicht van ongeveer 250 kilogram.
Voor zijn uitsterven was de Quagga wijdverspreid in Zuid-Afrika, waar hij hoofdzakelijk leefde op grasvlaktes.
De favoriete voedselbron van de Quagga was gras, maar hij at ook bladeren en schors als er geen gras beschikbaar was.

Wetenschappelijke naam

De wetenschappelijke naam van de quagga is 'Equus quagga quagga' en het behoort tot de familie van de paarden (Equidae). De naam zelf stamt af van de Khoikhoi taal, een inheemse taal gesproken in het zuiden van Afrika, waar het dier oorspronkelijk vandaan komt. "Quagga" is een onomatopee, een woord dat het geluid nabootst dat het dier maakt, een soort hinniken. Het dier werd voor het eerst wetenschappelijk geclassificeerd als een uniek soort door de Nederlandse natuuronderzoeker Pieter Boddaert in 1785. In die tijd werd het benoemd als Equus quagga. Echter, latere onderzoeken hebben aangetoond dat de quagga een ondersoort is van de vlaktezebra, en hun wetenschappelijke naam werd daarom aangepast naar Equus quagga quagga.

Uiterlijke kenmerken

De Quagga heeft een uniek uiterlijk dat hem onderscheidt van andere zebra-soorten. Zijn voorkant, inclusief hoofd en nek, heeft het kenmerkende zwart-wit gestreepte patroon dat geassocieerd wordt met zebra's. De strepen zijn echter niet recht, maar eerder grillig en vertonen enige variatie in dikte en richting. Het voorste deel van de Quagga heeft een donkerbruine basis tint, waarop de strepen lijken te rusten.

Het achterste deel van dit bijzondere dier liet echter een meer eenvormige, ongestreepte, romige kleur zien, wat leidde tot grote variatie in kleur en patroon over het hele lichaam. Het had dan ook een overgangsgebied waar de strepen begonnen te vervagen en uiteindelijk volledig verdwenen. Daarom had de Quagga een lichter achterwerk vergeleken met zijn voorste helft.

Wat ook opviel aan de Quagga was het dikkere, manenachtige haar op zijn nek en bovenrug, iets wat zelden bij andere zebra-soorten wordt waargenomen. Zowel de manen als de haren op de staart van de Quagga waren donkerbruin tot zwart van kleur.

Dit dier stond ongeveer 1,30 meter hoog bij de schouders en de lengte was ongeveer 2,5 meter van het hoofd tot de basis van de staart. De staart zelf kon tot een halve meter in lengte meten.

Gedrag & Relatie met mensen

De Quagga vertoonde gedrag dat vergelijkbaar is met dat van de hedendaagse zebra. Het was een sociaal dier, dat leefde in kleine kuddes bestaande uit een dominant mannetje, een aantal vrouwtjes en hun jongen. In de kudde was er een duidelijke hiërarchie. Quagga's waren over het algemeen vreedzame dieren, hoewel de mannetjes soms agressief konden worden tijdens de paartijd.

Wat betreft de relatie met mensen is het bekend dat er op de Quagga werd gejaagd door de vroege kolonisten in Zuid-Afrika. Dit gebeurde voornamelijk voor het vlees, maar de huiden werden ook gebruikt voor verschillende doeleinden. De relatie tussen de Quagga en de mens heeft uiteindelijk geleid tot de uitroeiing van de soort. Dit was in een tijd waarin het concept van natuurbehoud nog niet bestond, en er was weinig begrip voor het belang van de bescherming van wilde dierpopulaties.

Voeding: wat eet een Quagga?

De Quagga was een herbivoor die zich voornamelijk voedde met verschillende soorten gras. De Quagga had een dieet dat bestond uit kortere grassoorten die groeien op de Afrikaanse savanne. De voorkeur voor dit soort gras is waarschijnlijk te danken aan het feit dat het gemakkelijker te verteren is voor het spijsverteringssysteem en meer voedzame mineralen en vitaminen bevat.

Het relatief korte en eenvoudige spijsverteringsstelsel van de Quagga kon niet zo efficiënt cellulose afbreken als dat van herkauwers, daarom waren ze sterk afhankelijk van de kwaliteit van het gras. Ze consumeerden grote hoeveelheden van dit voedsel om te voldoen aan hun energiebehoeften en hadden een voorkeur voor jonge planten boven oudere, houtachtige stengels.

Water was ook een belangrijk onderdeel van het dieet van de Quagga, de dieren gingen regelmatig drinken bij waterbronnen. Men gelooft dat droge seizoenen en de beschikbaarheid van water grote invloed hadden op de migratiepatronen van het diersoort. Deze factoren hebben mogelijk ook bijgedragen aan de uiteindelijke uitsterving van de Quagga.

Roofieren & andere Bedreigingen

De Quagga, een uitgestorven ondersoort van de zebra, had verschillende natuurlijke roofdieren. Een ervan was de leeuw, het meest krachtige en geduchte roofdier in Afrika, die vanwege zijn vermogen om grote afstanden af te leggen op zoek naar voedsel, vaak op de quagga jaagde. Andere roofdieren waren hyena's, luipaarden en jachtluipaarden die vooral de jongere, oudere en zwakkere quagga's viseerden.

Maar de grootste bedreiging voor de quagga kwam van de mens. Europeanen die zich in Zuid-Afrika vestigden, jaagden in grote aantallen op de quagga. Ze werden gejaagd voor hun vlees, hun vacht en ook om hun aantallen te verminderen om plaats te maken voor landbouwgrond en vee. Quagga's werden ook gevangen en verzonden naar dierentuinen en privéverzamelingen in Europa. De Europese kolonisatie van Zuid-Afrika leidde uiteindelijk tot het uitsterven van de quagga.

Bovendien werd de quagga ook bedreigd door concurrerende grazers voor zijn voedselbronnen. Dit omvatte niet alleen wilde dieren zoals de blauwe gnoe en de Afrikaanse buffel, maar ook gedomesticeerde dieren, zoals schapen en runderen, die door de Europese kolonisten werden geïntroduceerd. Terwijl de toegenomen concurrentie om voedsel de quagga-beschikbaarheid verkleinde, versnelde dit ook hun uitroeiing.

Tenslotte leidde de verandering in hun natuurlijke habitat ook tot het uitsterven van de quagga. Veranderingen in landgebruik, zoals het kappen van bomen en heggen voor de landbouw, droegen bij aan de achteruitgang van hun leefgebied. Het wegnemen van natuurlijke schuilplaatsen en corridors heeft de quagga kwetsbaar gemaakt voor jacht en ziektes.

Voortplanting, Levensduur en Levenscyclus

De quagga had naar alle waarschijnlijkheid een levenscyclus en voortplantingsgewoonten vergelijkbaar met die van zijn naaste verwanten. Deze gegevens worden dus geëxtrapoleerd vanuit de kennis van andere zebra-soorten, omdat er niet veel specifieke historische verslagen of studies zijn over de quagga zelf.

Quagga's paren waarschijnlijk het hele jaar door, met een piek in de voortplantingsactiviteit tijdens de regenachtige seizoenen, wanneer de voedselvoorziening overvloedig was. Na een draagtijd van ongeveer twaalf maanden beviel het vrouwtje meestal van één veulen, wat typisch is voor zebrasoorten. Nieuw geboren quagga's waren in staat om kort na de geboorte te staan en te lopen.

De leeftijd waarop quagga's seksueel volwassen werden, is minder bekend, maar men denkt dat het vergelijkbaar was met andere zebra-soorten, rond de drie tot vijf jaar. De mannetjes betraden waarschijnlijk de volwassenheid enkele jaren later dan de vrouwtjes.

Wat betreft de levensduur van een quagga, is de exacte levensduur niet bekend. Toch vermoeden wetenschappers dat het, net als hun dichtstbijzijnde verwanten, tussen de 20 en 30 jaar was. Het leven in het wild was waarschijnlijk vol uitdagingen, met roofdieren zoals leeuwen en hyena's op jacht naar volwassenen en veulens. Bovendien leidde de menselijke aanwezigheid tot een verlies van habitat, wat ook een impact had op hun levensduur en hun aantal.

Leefgebied

De Quagga was ooit inheems in Zuid-Afrika, waar ze voornamelijk op de open graslanden van de Karoo en de Zuidelijke Hoogvelden van de Oost-Kaap tot aan de Oranjerivier leefden. Het dier was bijzonder aanpasbaar en kon zowel in droge als vochtige omstandigheden overleven, wat hen in staat stelde om in een verscheidenheid van habitat typen te leven.

Quagga's passen zich aan aan hun omgeving, waarbij ze zich op de zomervlaktes op de hogere delen bevonden en zich naar de lager gelegen gebieden begaven zodra de winter inviel. Ze waren voornamelijk grazers en maakten dankbaar gebruik van de overvloedige graslanden.

Helaas werden Quagga's aan het eind van de 19e eeuw tot uitsterven gejaagd. Het laatste bekende exemplaar stierf in 1883 in de Amsterdamse dierentuin Artis. Het verdwijnen van de Quagga uit de Zuid-Afrikaanse graslanden heeft ook gedragen aan structurele veranderingen van die ecosystemen - iets wat tot op de dag van vandaag effecten veroorzaakt.

Populatiecijfer & Beschermingsstatus

Helaas valt de Quagga onder de categorie 'Uitgestorven'. Dit komt omdat de laatste bekende Quagga stierf in een Amsterdamse dierentuin in 1883. Er zijn geen levende exemplaren meer bekend en er is geen bewijs dat er ergens nog Quagga's in het wild leven. Bijgevolg is er dus ook geen sprake van een huidige populatie Quagga's. Historisch gezien werd de populatie van de Quagga sterk gereduceerd door de intensieve jacht in de 19e eeuw. Herintroductie via fokprogramma’s op basis van nabije verwanten zoals de Burchell-zebra is aan de gang, hoewel deze dieren genetisch niet volledig overeenkomen met de oorspronkelijke Quagga's. Dit betekent dat de echte Quagga nog steeds als uitgestorven wordt beschouwd.

Communiceren: geluid van een Quagga

Het is moeilijk om precieze informatie te geven over de geluiden en communicatiemethoden van de quagga, omdat deze ondersoort van de zebra rond 1883 is uitgestorven. Echter, op basis van de nauwe verwantschap van de quagga met andere zebra's, kunnen we aannemen dat hun communicatiepatronen op bepaalde manieren vergelijkbaar zouden zijn geweest.

Net zoals andere zebra's, zou de quagga hoogstwaarschijnlijk verschillende soorten geluiden hebben gebruikt om te communiceren, zoals briesen, hinniken en knarsen. Een briesend geluid wordt meestal gebruikt om andere leden van de kudde te waarschuwen voor gevaar. Hinnikende geluiden kunnen dienen als een teken van herkenning of begroeting, terwijl knarsen vaak wordt geassocieerd met agressie of dominantie.

Gedragsgebaren en lichaamstaal zijn ook belangrijke vormen van communicatie bij zebra's. Bijvoorbeeld, oorpositie kan indicatief zijn voor verschillende stemmingen of intenties. Oren die naar voren wijzen kunnen duiden op nieuwsgierigheid of aandacht, terwijl oren die naar achteren liggen meestal wijzen op irritatie of angst.

Het is belangrijk om te benadrukken dat dit aannames zijn op basis van de gedragingen van nauw verwante zebra-ondersoorten. We kunnen nooit met zekerheid zeggen welke specifieke geluiden de quagga maakte en welke precieze betekenis deze hadden in hun communicatie. het is een onderwerp waar archeologen en biologen nog steeds onderzoek naar doen.

Quagga in gevangenschap

Het Quagga, dat helaas al uitgestorven is, is een dier dat ooit in gevangenschap werd gehouden. Ze waren echter vrij gevoelig voor veranderingen in hun omgeving. De Quagga's vertoonden veel overeenkomsten met paarden qua verzorging in gevangenschap. Hoewel ze oorspronkelijk afkomstig zijn uit een droog klimaat, konden ze zich in gevangenschap aanpassen aan diverse klimaten en omstandigheden.

Ze benodigden een ruime leefruimte en graasden, net als paarden, op graslanden. Bij de verzorging van de Quagga in gevangenschap was het van belang om voldoende voedsel te voorzien, onder andere een dieet van gras, hooi, en vers water. In gevangenschap hadden deze dieren dezelfde voedingseisen als de gewone zebra's.

Quagga's waren van nature geneigd om kuddes te vormen om sociale structuur en bescherming te bieden. Dus ook in gevangenschap werden ze normaal gesproken in groepen gehuisvest. Ze hadden, net als andere paardachtigen, veel fysieke activiteit nodig en daarom was dagelijkse lichaamsbeweging een essentieel onderdeel van hun verzorging.

Desondanks waren de Quagga's niet eenvoudig te houden in gevangenschap. Ze hadden een zelfde soort medische verzorging nodig als paarden en zebra's, inclusief vaccinaties tegen gemeenschappelijke ziekten en regelmatige veterinaire controles. Ze waren gevoelig voor bepaalde parasieten en ziekten, die hen fataal konden worden als ze niet op tijd werden beteugeld.

In de loop der jaren heeft men echter helaas ontdekt dat het fokken van de Quagga in gevangenschap uiterst uitdagend was, waardoor de soort uiteindelijk uitstierf.

Quagga Veelgestelde Vragen

Wat is een quagga?

Een quagga is een uitgestorven ondersoort van de steppezebra, die vooral te vinden was in Zuid-Afrika, maar ook in andere delen van Afrika. De quagga had unieke kenmerken, waaronder bruine en witte strepen op de voorste helft van het lichaam, terwijl de achterste helft overwegend bruin was zonder strepen.

Wat is de oorzaak van het uitsterven van de quagga?

De quagga stierf voornamelijk uit door overmatige jacht van de Europese kolonisten in de 19e eeuw. Ze werden gejaagd voor hun vacht, vlees en om te voorkomen dat ze landbouwgewassen zouden vernietigen.

Hoe groot waren quagga's?

Quagga's waren ongeveer 1,2 tot 1,4 meter hoog bij de schouder en 2 tot 2,5 meter lang van kop tot staart. Ze wogen meestal tussen de 200 en 340 kilogram.

Leefden quagga's in kuddes?

Ja, net als veel andere grazende dieren, leefden quagga's in kuddes. Ze hadden een complexe sociale structuur en de kudde werd vaak geleid door een dominante hengst.

Wat aten quagga's?

Quagga's waren herbivoren. Hun dieet bestond voornamelijk uit graslanden op de Zuid-Afrikaanse steppe. Ze aten gras, bladeren, scheuten en eventuele andere beschikbare plantaardige materialen.

Zijn er pogingen om de quagga te klonen of opnieuw te introduceren?

Er is een project genaamd het Quagga Project dat probeert om de quagga te herintroduceren door middel van selectieve fokprogramma's met andere zebrasoorten. Hoewel het uiterlijk van de quagga in zebra's is bereikt, is het nog niet duidelijk of ze ook hetzelfde gedrag zullen vertonen als de uitgestorven quagga.

Hoe ziet een quagga eruit?

De quagga had de karakteristieke strepen van een zebra op zijn hoofd, nek en voorkant van zijn lichaam, maar de strepen vervaagden geleidelijk naar achteren en de rest van het lichaam was overwegend bruin. Deze combinatie van zebra-achtige strepen op de voorhelft en een effen bruine achterhelft was uniek voor de quagga.