Japanse makaak
Te vinden in: AziëMacaca fuscata
De Japanse makaak, ook bekend als de sneeuwapen, staat bekend om zijn uitzonderlijke aanpassingsvermogen aan koude klimaten. Dit dier behoort tot de Primatenfamilie en wordt voornamelijk aangetroffen in verschillende gebieden van Japan, waar de winterse temperaturen vaak onder het vriespunt liggen. De Japanse makaak is de meest noordelijke levende niet-menselijke primaat.
De Japanse makaak is middelgroot, met een lichaamslengte variërend van 79 tot 95 centimeter bij mannetjes en 47 tot 57 centimeter bij vrouwtjes. Het heeft een dikke vacht die meestal bruin of grijs is, met een rood gezicht dat haarloos is.
Een ander opmerkelijk kenmerk van deze apen is hun gedrag in warmwaterbronnen. Tijdens de strenge winters zul je vaak groepen van deze apen tegenkomen die bijeenkomen en zich onderdompelen in warmwaterbronnen om warm te blijven.
Qua dieet zijn Japanse makaken omnivoor en eten ze een breed scala aan voedsel, waaronder bladeren, vruchten, bessen, zaden, schors, gras, klei en zelfs insecten en kleine dieren.
Sociaal gezien zijn Japanse makaken zeer georganiseerd en leven ze in grote groepen die matrilineaire structuren volgen, wat betekent dat de affiliatie en sociale rang van een persoon afhangt van de moederlijke lijn.
Japanse makaak taxonomische indeling
- Rijk
- Animalia (Dieren)
- Stam
- Chordata (Chordadieren)
- Klasse
- Mammalia (Zoogdieren)
- Orde
- Primates (Primaten)
- Familie
- Cercopithecidae (Apen van de Oude Wereld)
- Geslacht
- Macaca (Makaken)
- Wetenschappelijke naam
- Macaca fuscata
Japanse makaak weetjes: 10 leuke feitjes
- De Japanse makaak is het meest noordelijke levende niet-menselijke primaat en kan overleven bij temperaturen onder het vriespunt.
- Deze dieren zijn ook wel bekend als de 'sneeuwapen' omdat ze vaak worden gezien tijdens het spelen, het rusten of het zoeken naar voedsel in de sneeuw.
- Japanse makaken zijn vooral bekend om hun gedrag tijdens de koude wintermaanden, wanneer ze het warmwaterbronnen (onsens) van Japan gebruiken om zichzelf warm te houden.
- Ze hebben een levensverwachting in het wild van ongeveer 30 jaar, maar in gevangenschap kunnen ze tot wel 40 jaar oud worden.
- De soort is over het algemeen terrestrisch, wat betekent dat ze de meeste tijd op de grond doorbrengen, hoewel ze uitstekend kunnen klimmen.
- Japanse makaken hebben een breed dieet, dat meer dan 200 soorten planten omvat, evenals insecten, schaaldieren en kleine zoogdieren.
- Vrouwtjes kunnen tot één keer per jaar jongen voortbrengen, meestal één enkele nakomeling per keer.
- Sociale banden tussen vrouwelijke makaken zijn bijzonder sterk, aangezien de kuddes matriarchaal zijn, dwz. geleid door de dominante vrouwtjes.
- Japanse makaken gebruiken een verscheidenheid aan vocale en gezichtsuitdrukkingen om te communiceren.
- In tegenstelling tot de meeste andere primaten, kennen ze geen seizoensgebondenheid in borstvoeding.
Wetenschappelijke naam
De wetenschappelijke naam van de Japanse makaak is Macaca fuscata. Deze naam is afgeleid van de twee Latijnse woorden "Macaca", wat "lange staart" betekent, en "fuscata", wat "donker" of "zwartbruin" betekent. Dit verwijst naar het uiterlijk van het dier, met zijn langwerpige lichaam en donkere vacht.De naam Macaca is voor het eerst gebruikt door de Franse natuuronderzoeker Jean-Baptiste Audebert in het begin van de 19e eeuw. Deze term werd algemeen aanvaard in de zoölogische nomenclatuur en wordt nu gebruikt voor alle soorten binnen de makaakfamilie.
De bijnaam "fuscata" werd later toegevoegd door de Duitse bioloog Coenraad Jacob Temminck, die de soort voor het eerst beschreef in zijn wetenschappelijke werk over Japanse zoogdieren in 1838. Hij koos deze term om de donkere vacht van de makaak te beschrijven.
Hoewel de taal van de wetenschappelijke nomenclatuur doorgaans Latijns is, wordt de naam van een soort soms ook afgeleid van de plaats waar het dier oorspronkelijk is gevonden, zoals in dit geval met de term "fuscata". Het is ook belangrijk op te merken dat de term "Macaca" in deze context niet verwijst naar de geografische herkomst van de dieren, maar naar hun fysieke kenmerken.
Uiterlijke kenmerken
De Japanse makaak is een middelgrote primaat, die gemiddeld een lengte van 54 tot 61 centimeter behaalt bij de mannetjes en tussen 52 en 57,5 centimeter bij de vrouwtjes. Het gewicht varieert voor mannetjes tussen de 11 en 14 kilogram en voor vrouwtjes tussen de 5,5 en 8 kilogram. Ze hebben een korte staart, die slechts 8 à 10 cm lang is.Het gezicht van de Japanse makaak is expressief en vrij van vacht, met een mensachtige uitstraling. De kleur van de huid op het gezicht, handen en voeten is roze-rood en contrasteert sterk met hun vacht. Ze hebben ver uit elkaar geplaatste, vooruitstekende oren die bijna geen haar bevatten.
De vacht van de Japanse makaak is dicht en lang, vooral in de winter, en kan in kleur variëren, maar is meestal grijs tot grijsbruin, met lichtere buiken. De vacht op de rug kan soms zilverig van kleur lijken, en de handen en voeten zijn vaak iets donkerder dan de rest van het lichaam. Jonge dieren zijn donkerder van kleur dan volwassen dieren.
In de winter ontwikkelen ze een soort 'winterjas' met veel langer en dikker haar. Door hun vacht kunnen ze overleven bij temperaturen van -15 graden Celsius. Deze kenmerkende 'winterjas' maakt ze herkenbaar en uniek onder de primaten.
Tenslotte is een opvallend verschil tussen mannetjes en vrouwtjes de grootte van de slagtanden. Bij mannetjes zijn deze slagtanden goed ontwikkeld, terwijl ze bij vrouwtjes veel kleiner en minder opvallend zijn.
Gedrag & Relatie met mensen
De Japanse makaak staat bekend om zijn interessante gedrag. Deze dieren zijn sociaal en leven in groepen die variëren van 20 tot 100 individuen. De groep wordt meestal geleid door de oudste vrouwtjes, terwijl mannelijke leden vaak groepen veranderen. Dit creëert een complexe sociale hiërarchie binnen de makaakbevolking.Japanse makaken staan bekend om hun vermogen om gereedschap te gebruiken, zoals stenen, om noten te kraken, wat een hoge mate van intelligentie aantoont. Ze staan ook bekend om hun kenmerkende 'spa'-gedrag - het weken in warmwaterbronnen tijdens de koude wintermaanden, dat vaak wordt gezien als een vorm van recreatie en ontspanning.
Hun relatie met mensen is tweeledig. Hoewel ze worden beschouwd als een symbool van lang leven en geluk in de Japanse cultuur, kunnen ze ook overlast veroorzaken op zoek naar voedsel. Desondanks worden ze door de meeste Japanners gewaardeerd en beschermd.
Ondanks het feit dat deze dieren zo gewend zijn geraakt aan menselijke aanwezigheid, wordt benadrukt dat het belangrijk is om een veilige afstand te bewaren en ze niet direct te voeden. Dit niet alleen voor de veiligheid van de mens, maar helpt de makaken ook om hun natuurlijke gedrag te behouden.
De Japanse makaak wordt niet beschouwd als bedreigd, maar hun habitat wordt kleiner door menselijke activiteiten. Er zijn regels ingesteld om hun leefgebieden en populaties te beschermen om ervoor te zorgen dat deze fascinerende wezens in het wild kunnen blijven floreren.
Voeding: wat eet een Japanse makaak?
De Japanse makaak staat bekend om zijn gevarieerde dieet. Deze soort eet voornamelijk planten en vruchten, maar kan ook insecten, schaaldieren, eieren en kleine dieren in zijn voeding opnemen. In het wild bestaat het dieet van de Japanse makaak voor ongeveer 25% uit vruchten.Ze eten ook veel kruidachtige planten, boomknoppen en schors, aardwormen, vogeleieren en dierlijke prooi. In sommige gevallen, als voedsel schaars is, kunnen ze ook noten, pitten, grassen en schimmels consumeren.
Veel Japanse makaken leren ook om voedsel te wassen in het water om zand en vuil te verwijderen voordat ze het eten. Iets wat voornamelijk wordt waargenomen bij de populaties die dicht bij de waterbronnen leven.
Hoewel de Japanse makaak een gevarieerd dieet heeft, passen ze hun dieet aan aan de seizoenen. In de lente, als het voedsel overvloedig is, richten ze zich meer op kersenbloesem, bladeren en ander vers groen. In de herfst en winter, wanneer het voedsel minder overvloedig is, eten ze knoppen van bomen, schors, bladeren, noten, zaden en schimmels.
Deze aapsoort doet ook aan ‘steenknoping’, een gedrag waarbij ze stenen gebruiken om voedsel zoals noten of schelpdieren te openen. Dit is een voorbeeld van hun probleemoplossend vermogen en intelligentie, wat bijdraagt aan hun vermogen om zich aan te passen aan verschillende voedselbronnen in hun omgeving.
Roofieren & andere Bedreigingen
De Japanse makaak, ook wel bekend als de sneeuwaap, heeft een beperkt aantal natuurlijke roofdieren. De belangrijkste zijn wolven, vossen, en roofvogels zoals adelaars. Voornamelijk jonge of zieke makaken vallen ten prooi aan deze roofdieren, omdat ze niet snel genoeg kunnen ontsnappen of zichzelf niet effectief kunnen verdedigen.Een andere bedreiging is de mens, die inbreuk maakt op hun natuurlijke habitat door middel van ontbossing en verstedelijking. Niet alleen vernietigt dit de omgeving waarin ze leven, maar het zet de makaak ook in direct contact met menselijke populaties. Dit kan leiden tot conflicten, waarbij de makaak wordt beschouwd als een plaag en wordt verjaagd, gewond of gedood.
Bovendien vormt de jacht op makaken voor vlees of om ziektes te voorkomen een constante bedreiging. Er is ook een zwartemarkthandel voor jonge makaken als huisdier. Dit heeft geleid tot een sterke afname van de makaakpopulaties in het wild.
Tenslotte zijn er nog de natuurlijke gevaren van ziekte en extreme weersomstandigheden, zoals zware sneeuwval of tyfoons, die kunnen leiden tot voedseltekorten en bijgevolg tot verhoogde sterfte onder de makaakpopulaties.
Voortplanting, Levensduur en Levenscyclus
De Japanse makaak, ook wel sneeuwaap genoemd, heeft een ingewikkeld maar fascinerend leven. Hun voortplantingsseizoen vindt over het algemeen plaats in de herfst, meestal tussen september en november. Vrouwelijke makaken hebben een menstruatiecyclus van ongeveer 28 dagen, vergelijkbaar met die van mensen, en zijn slechts enkele dagen vruchtbaar. Na een succesvolle paring, zal de vrouw na ongeveer 172-176 dagen een enkele baby baren. Dit betekent dat de meeste geboorten plaatsvinden in de late lente of vroege zomer.Bij de geboorte wegen de jongen meestal rond de 500 gram. Ze worden intensief verzorgd en beschermd door hun moeders. Na ongeveer één jaar beginnen de jonge makaken vast voedsel te eten en worden ze minder afhankelijk van hun moeders. Ze worden gespeend als ze ongeveer een jaar oud zijn.
Vrouwelijke Japanse makaken bereiken geslachtsrijpheid rond de leeftijd van vier tot vijf jaar, terwijl mannetjes geslachtsrijp worden tussen de vier en zes jaar oud. Mannetjes verlaten meestal hun geboortegroep om zich bij een nieuwe groep aan te sluiten als ze geslachtsrijp zijn. Ondanks de mogelijkheid om zich voort te planten op jonge leeftijd, is het echter niet ongebruikelijk dat makaken pas nakomelingen beginnen te krijgen als ze ouder zijn dan 10 jaar.
De Japanse makaak heeft over het algemeen een levensduur van ongeveer 30 jaar in het wild, hoewel sommige individuen in gevangenschap tot wel 40 jaar kunnen leven. De dood kan verschillende oorzaken hebben, zoals ongelukken, gevechten, ziekten of roofdieren. Aangezien deze dieren in troepen leven, hebben ze sociale structuren en hiërarchieën, wat kan resulteren in stress en machtswisselingen, wat uiteindelijk een effect kan hebben op het leven van de aap.
Leefgebied
Licentie: GFDL
Bron: Wikimedia Commons
De Japanse makaak is de meest noordelijke levende primaat, uitgezonderd de mens. Deze dieren zijn voornamelijk te vinden in Japan, waar ook hun naam vandaan komt. Ze zijn verspreid over drie van de vier hoofdeilanden: Honshu, Shikoku en Kyushu. Ze zijn ook te vinden op kleinere eilanden zoals Yakushima en Kinkasan.
De habitat van de Japanse makaak varieert aanzienlijk, afhankelijk van het klimaat van het gebied. In de noordelijke gebieden, zoals Honshu, hebben ze zich aangepast om te overleven in bergachtige gebieden met een hoogte die kan variëren van zeeniveau tot 1500 meter. In deze bergachtige streken zijn de winters streng en bedekt met sneeuw.
De primaat bewoont uiteenlopende ecosystemen. Ondanks hun aanpassingsvermogen, geven ze de voorkeur aan gemengde bossen met gematigde temperaturen. Ze leven in bossen met breedbladige loofbomen, naaldbomen of gemengde bossen.
Ook zijn ze te vinden in gebieden waar menselijke bewoning is, zoals boerderijen en landelijke dorpen. Ze zijn daar vaak in de boomgaarden te vinden. Hoewel deze dieren gedijen in gematigde en subalpiene bossen, zijn ze aangepast aan verschillende extremen en kunnen ze overleven in temperaturen zo laag als -15 graden Celsius.
Eb waterbronnen zijn essentieel voor de Japanse makaak, meestal in de buurt van rivieren en beekjes, hier halen ze hun vocht en voedsel vandaan. Sommigen zijn ook bekend geworden door hun voorkeur voor hete bronnen, welke ze gebruiken als een middel om warm te blijven tijdens de koude wintermaanden.
De habitat van de Japanse makaak varieert aanzienlijk, afhankelijk van het klimaat van het gebied. In de noordelijke gebieden, zoals Honshu, hebben ze zich aangepast om te overleven in bergachtige gebieden met een hoogte die kan variëren van zeeniveau tot 1500 meter. In deze bergachtige streken zijn de winters streng en bedekt met sneeuw.
De primaat bewoont uiteenlopende ecosystemen. Ondanks hun aanpassingsvermogen, geven ze de voorkeur aan gemengde bossen met gematigde temperaturen. Ze leven in bossen met breedbladige loofbomen, naaldbomen of gemengde bossen.
Ook zijn ze te vinden in gebieden waar menselijke bewoning is, zoals boerderijen en landelijke dorpen. Ze zijn daar vaak in de boomgaarden te vinden. Hoewel deze dieren gedijen in gematigde en subalpiene bossen, zijn ze aangepast aan verschillende extremen en kunnen ze overleven in temperaturen zo laag als -15 graden Celsius.
Eb waterbronnen zijn essentieel voor de Japanse makaak, meestal in de buurt van rivieren en beekjes, hier halen ze hun vocht en voedsel vandaan. Sommigen zijn ook bekend geworden door hun voorkeur voor hete bronnen, welke ze gebruiken als een middel om warm te blijven tijdens de koude wintermaanden.
Populatiecijfer & Beschermingsstatus
De exacte populatie van de Japanse makaak is onbekend, maar schattingen wijzen op een aantal van ongeveer 114.000 individuen. Ze leven voornamelijk in bergachtige gebieden van Japan. Het is belangrijk om te vermelden dat de concentratie van deze apen per gebied varieert, en dat de populatiegrootte afhankelijk is van vele factoren, zoals het seizoen en het voedselaanbod. Wat betreft de beschermingsstatus, volgens de Rode Lijst van de Internationale Unie voor Natuurbehoud valt de Japanse makaak onder de categorie 'Niet Bedreigd (veilig)'.Dit betekent dat ze momenteel niet als kwetsbaar, bedreigd of ernstig bedreigd worden beschouwd. Echter, hun habitat wordt bedreigd door menselijke activiteiten, zoals ontbossing en fragmentatie van hun leefgebied. Bovendien kunnen ze het doelwit zijn van overlast- en schadecontroleprogramma's omdat ze soms als een plaag worden beschouwd door lokale gemeenschappen. Ondanks deze bedreigingen, blijft het aantal Japanse makaken vrij stabiel dankzij hun vermogen om zich aan verschillende omgevingen en voedselbronnen aan te passen.
Communiceren: geluid van een Japanse makaak
Japanse makaken communiceren op verschillende manieren, soms met behulp van vocale geluiden, gezichtsuitdrukkingen en lichaamstaal. Ze hebben een grote reeks verschillende vocalisaties, waaronder squeaks, chirps, grunts en screams. Deze vocalisaties worden gebruikt om verschillende toestanden en intenties te signaleren, zoals dominantie, submissie, agressie, angst of sociaal contact, en kunnen variëren in volume en toon, afhankelijk van de boodschap die de makaak wil overbrengen.Wat betreft lichaamstaal; wanneer een makaak dominantie wil tonen, zal hij zich groot maken, zijn gezicht naar voren duwen en zijn mond open doen om zijn tanden te laten zien. Submissieve tekens kunnen variëren van het neerwaarts trekken van het hoofd en het vermijden van oogcontact, tot het plooien van het lichaam in een onderdanige positie.
Gezichtsuitdrukkingen vormen een belangrijk onderdeel van de communicatie bij de Japanse makaak; ze hebben een zeer expressief gezicht dat ze gebruiken om hun emoties en intenties te communiceren. Bijvoorbeeld, een brede, opengesperde mond wordt vaak gebruikt om agressie of dominantie aan te duiden, terwijl een glimlach of lip-smakken meestal een teken van vriendschappelijke interactie is.
Ten slotte gebruiken ze ook tactiele signalen, zoals vachtverzorging, om sociale banden te versterken en agressie te verminderen. Tijdens deze verzorgingssessies zoeken ze naar vlooien en andere parasieten in de vacht van hun groepsgenoten, wat helpt om de groepscohesie te bevorderen en conflicten te verminderen.
Japanse makaak in gevangenschap
Japanse makaken worden vaak in gevangenschap gehouden, voornamelijk in dierentuinen over de hele wereld. In omstandigheden van gevangenschap verandert hun gedrag duidelijk in vergelijking met hun wilde tegenhangers.In termen van dieet wordt hen een gevarieerde selectie aangeboden die bestaat uit fruit, groenten, noten, zaden en soms zelfs kleine insecten. Het dieet is zorgvuldig samengesteld om te voldoen aan de voedingsbehoeften van de makaak en om ervoor te zorgen dat ze een gezond gewicht behouden. Water wordt te allen tijde beschikbaar gesteld, omdat deze dieren graag baden.
Het is van essentieel belang dat Japanse makaken in gevangenschap gestimuleerd worden om het welzijn te waarborgen. Om dit te bereiken, krijgen ze meestal toegang tot een verscheidenheid aan speelgoed en andere vormen van milieuenrichment, zoals schommels, touwen en klimstructuren. Deze zorgen voor lichaamsbeweging en mentale stimulatie.
In een dierentuininstelling worden Japanse makaken vaak gehuisvest in sociale groepen die grote overeenkomsten vertonen met hun natuurlijke groepsstructuren. Dit bevordert natuurlijk gedrag en draagt bij aan de algehele gezondheid van de populatie. In het wild wordt de leider van de groep bepaald op basis van kracht en ervaring, maar in een in gevangenschap gehouden situatie kan deze rangorde worden beïnvloed door verzorgingspersoneel.
Gevangenschap stelt dierentuinen in staat om belangrijke conservatiewerkzaamheden uit te voeren, waaronder broedprogramma's om de soorten te beschermen. Zo kunnen Japanse makaken gemiddeld ongeveer een keer per jaar jongen krijgen, met een draagtijd van ongeveer 173 dagen.
Over het algemeen is de levensverwachting van Japanse makaken in gevangenschap iets hoger dan in het wild. Ze kunnen tot ongeveer 30 jaar oud worden, als ze goed worden verzorgd, terwijl ze in het wild meestal minder lang leven.
Japanse makaak Veelgestelde Vragen
Wat is een Japanse makaak?
Een Japanse makaak, of sneeuwaap, is een soort primaat dat voornamelijk in Japan wordt gevonden. Ze zijn vooral bekend vanwege hun rode gezicht en het feit dat ze graag in warmwaterbronnen baden.
Waar leven Japanse makaken?
Japanse makaken leven voornamelijk in de bergachtige gebieden van Japan. Ze kunnen overleven in verschillende soorten omgevingen, maar geven de voorkeur aan bosrijke gebieden en bergen.
Wat eten Japanse makaken?
Japanse makaken hebben een zeer gevarieerd dieet dat bestaat uit zowel planten als dieren. Ze eten fruit, bladeren, vogels, insecten en zelfs vissen.
Hoe lang leven Japanse makaken?
De levensduur van een Japanse makaak bedraagt gemiddeld 25 tot 30 jaar in het wild. In gevangenschap kunnen ze tot wel 40 jaar oud worden.
Hoe groot zijn Japanse makaken?
Japanse makaken hebben een gemiddelde lichaamslengte tussen 79 en 95 cm, met een staart van ongeveer 10 cm. Het gewicht van een volwassen mannelijke makaak kan variëren tussen 10 en 14 kg, terwijl volwassen vrouwtjes tussen de 5,5 en 8,5 kg wegen.
Wat zijn de sociale gewoonten van de Japanse makaak?
Japanse makaken zijn zeer sociale dieren en leven in groepen die van 20 tot meer dan 200 dieren kunnen bevatten. Deze groepen hebben een zeer georganiseerde hiërarchie.
Hoe communiceren Japanse makaken?
Japanse makaken communiceren door middel van vocale oproepen, lichaamstaal, gezichtsuitdrukkingen, en zelfs vachtverzorging. Het verzorgen van de vacht is een belangrijk sociaal gedrag omdat het helpt om banden tussen individuen te versterken.
Hoe planten Japanse makaken zich voort?
Japanse makaken planten zich doorgaans voort na een draagtijd van ongeveer 173 dagen. Het vrouwtje zal meestal één jong per keer baren.